Stemmen

Als je de Radio 1 luisteraars over stemmen laat stemmen, dan verkiezen ze Elvis Presley tot strafste stem aller tijden. Zelf ga ik voor Aretha Franklin en Ray Charles, respectievelijk nummer zes en nummer nergens te bespeuren in de ranglijst.

Ik heb een muxtape gemaakt met bijzondere stemmen. Oude mannen weggeplukt op de katoenvelden, vrouwen die ten onder zijn gegaan aan drank en drugs, kadukke stemmen die geen schijn van kans hebben in zo'n Radio 1 stemmenpoppoll. Mannen met vrouwen- en vrouwen met mannenstemmen. En ook een paar Belgen.

1. Son House - John The Revelator. Ik hou niet van mooizingertjes. Jeff Buckley enzo. Rufus Wainwright. Jasper Steverlinck. Ik moet dat niet hebben. Geef mij maar zo'n kapotgezongen moordenaarsstem à la Son House.

2. Vera Hall - Trouble So Hard. Danku Moby, dat u ons Vera Hall leerde kennen. In het jaar 2000 was Vera Hall alle dagen op de radio: Moby samplede een stukje "Trouble So hard" in zijn hit "Natural Blues". Toen ik het voor het eerst hoorde, dacht ik wow, wie heeft hij nu naar de studio gehaald? Bleek dus Vera Hall te zijn, overleden in 1964, een jaar voor Moby werd geboren.

3. Howlin Wolf - 300 Pounds Of Joy. Dat gewicht is lichtjes overdreven. Howlin Wolf woog met zijn 1m98 net geen 140 kilo. Dat is dus slechts 280 pounds of heavenly joy. Zijn stem klonk als "the sound of heavy machinery operating on a gravel road". Of als een huilende wolf zo u wil.

4. Karen Dalton - Katie Cruel. Links op de foto Bob Dylan, rechts Fred Neil, de auteur van "Everybody's talking", in het midden Karen Dalton, the queen of the Greenwich Village folk scene. Dylan schrijft in zijn Chronicles Vol1: "Karen had een stem als Billie Holliday en speelde gitaar als Jimmy Reed." Luister en vraag u af waarom niemand haar kent. Ze heeft twee platen gemaakt, deemsterde daarna weg en is halfweg de jaren '90 gestorven aan een overdosis heroine. Dakloos, beweren sommigen.

5. John Jacob Niles - Go 'Way From My Window. Als klassiek geschoolde zangers zich aan populaire muziek vergrijpen kan je je maar beter uit de voeten maken. Maar die meneer Niles, die fascineert me. Een volledige CD lang hou ik het niet uit, maar een liedje halverwege zo'n muxtape, dat moet kunnen. (Ik dacht dat je niet van mooizingertjes hield, Koen, hoor ik u opgooien. Nee, daar hou ik niet van. En ook niet van consequentie.)

6. Odetta - Another Man Done Gone. En nu we toch aan de geschoolde stemmen begonnen zijn: nog iemand met een operaverleden. Daarnet een vent die als een vrouw klonk, nu een vrouw met een mannenstem. Odetta, zonder wie er geen sprake was geweest van Janis Joplin of Bob Dylan.

7. The Clovers - Rotten Cocksucker's Ball. Eén stem kan schoon en straf zijn. Twee, drie of vier stemmen samen zijn bij momenten hemels. Ik doe een min of meer willekeurige graai in mijn verzameling rhythm'n'blues en kom uit bij deze vuilbekkerij uit de vroege jaren '50. Atlantic Records weigerde het nummer uit te brengen wegens te schunnig. Zei ik hemels? Fijne hemel.

8. Yma Sumac - Chicken Talk. Ze heet eigenlijk Zoila Augusta Emperatriz Chavarri del Castillo. Een Incaprinses beweert men. Maar u kent men, men kan u wijsmaken wat men wil. In "De ark van Nero" heet ze Yma Soeppap. En een lijstje straffe stemmen waarin ze ontbreekt is een onlijstje.

9. The Band - Tura-Lura-Lural (That's An Irish Lullaby). In The Band zaten drie fan-tas-ti-sche zangers. Levon Helm, Rick Danko, en Richard Manuel. Over hem wil ik het hebben. Niet over de acht flessen Grand Marnier die hij dagelijks nodig had, niet over zijn cocaineverslaving en zijn zelfmoord in 1986. Wel over het mooiste moment uit de concertfilm "The Last Waltz". Eigenlijk is Van Morrison de gastzanger, maar luister eens naar de intro van Tura-enzovoort. Zeventig seconden lang van de krop in de keel. Richard Manuel, dankujezus. Ik geloof dat ik "The Lastz Waltz" op DVD heb zien liggen voor achttien euro. Dat zullen de bestbesteedste achttien euro van uw leven zijn.

10. Esmé Bos - Diep In Mijn Hart. En dan nu: de Belgen. Toen ik Esmé Bos voor het eerst hoorde zingen - tijdens Duveltjeskermis, een nostalgisch liedjesprogramma waaruit Diep In Mijn Hart komt - wou ik haar mee naar huis nemen om ze altijd voor me te laten zingen. In die tijd waren er nog geen CD's waarop ze stond. Ondertussen is er Nothing Really Ends, daar doet ze het koortje, en Tres Tigres Tristes en El Tattoo Del Tigre enzo.

11. Tcha Limberger - Man Hi Csi. Halve Romazigeuner. Blind. Rijdt vaak met de trein en dan zingt hij en speelt hij gitaar voor de ganse coupé. Of viool of klarinet, hij kan het allemaal. Was ooit te gast in het Radio 1 programma Levende Lijven en daar is deze opname gemaakt. Het was muisstil in de zaal.

12. Patrick Riguelle - Christmas Card From A Hooker In Michigan. Ook uit Levende Lijven. Omdat we Tom Waits niet konden krijgen vroegen we Patrick. Die kan alles. Ik heb een paar keer met hem mogen samenzingen. Dat waren - ik wik mijn woorden - de mooiste momenten uit mijn leven. Allez, ongeveer toch.